De impact van social media op het zelfbeeld

Zelfbeeld is hoe je jezelf ziet en waardeert. Het beïnvloedt niet alleen hoe je jezelf voelt, maar ook hoe je jezelf gedraagt en hoe je met anderen omgaat. Voor jongeren, die nog volop bezig zijn met hun identiteit en zelfvertrouwen, is dit extra belangrijk. Hoe ze zichzelf zien, kan hun sociale leven, schoolprestaties en ook hun mentale gezondheid beïnvloeden. Bijvoorbeeld, een jongere die denkt dat hij of zij niet knap genoeg is, kan zich terugtrekken uit sociale situaties, zich isoleren en ongelukkiger worden. Niet zelden zul je dat ook terugzien in schoolprestaties.

Likes en reacties geven dus een sociale bevestiging aan leerlingen. En dat kan positieve en negatieve effecten hebben. Aan de positieve kant kan het ze een gevoel van acceptatie en waardering geven. Het kan het zelfvertrouwen een boost geven en een gevoel van verbondenheid geven met anderen. Het bevestigt een goed zelfbeeld! Maar, als een jongere constant afhankelijk is van likes en reacties om zich goed te voelen, leidt dat tot een ongezonde relatie met social media. Dit maakt het zelfbeeld kwetsbaar voor minder goede online reacties. Het kan in extremere gevallen zelfs leiden tot gevoelens van angst of depressie als de bevestiging uitblijft.

Op social media worden vaak alleen de mooiste en meest gefilterde foto’s gedeeld. Deze ‘perfecte’ beelden kunnen een vertekend beeld geven van de werkelijkheid. Jongeren zien vaak influencers en beroemdheden die voldoen aan onrealistische schoonheidsnormen. Wat doet dat met hun zelfbeeld? Waarschijnlijk wordt dat negatiever, want zij kunnen natuurlijk nooit voldoen aan het ideaal van een Hollywood-ster! 

De meeste mensen delen op social media vooral hun positieve momenten, zoals een weekendje shoppen in Londen, het winnen van een sportwedstrijd, of een leuk uitje met vrienden. Wanneer jongeren dit continu voorbij zien komen, lijkt het alsof het leven van hun leeftijdsgenoten altijd perfect is. Dit schept een vertekend beeld, waardoor een leerling die het even moeilijk heeft, zich nog zwaarder belast kan voelen, omdat het lijkt alsof alles in het leven van anderen altijd goed gaat.

In de klas kun je leerlingen helpen om gezond met social media om te gaan door ze bewust te maken van hun online gedrag. Begin met het bespreken van hoe sociale media invloed kan hebben op hun zelfbeeld. Laat leerlingen nadenken over hoeveel tijd ze online doorbrengen en hoe ze dat kunnen beperken. Je kunt bijvoorbeeld groepsgesprekken of projecten organiseren over het balanceren van online en offline activiteiten. Dit helpt ze om een gezondere verhouding met social media te vinden.
Een andere effectieve manier is om leerlingen te laten reflecteren op hun eigen social media gebruik. Dit kan door middel van schrijfopdrachten waarin ze beschrijven hoe ze zich voelen na het posten of scrollen door hun feeds. Bespreek samen hoe deze gevoelens ontstaan en hoe ze hun online tijd bewuster kunnen beheren.
Creëer een open sfeer in de klas waar leerlingen hun zorgen over social media kunnen delen zonder oordeel. Organiseer lessen of workshops over de impact van social media op zelfbeeld en zelfwaardering. Bespreek hoe sociale media vaak een vertekend beeld van de werkelijkheid schetsen en waarom het belangrijk is om kritisch te zijn over wat ze zien. Laat bijvoorbeeld foto’s van iemand met en zonder filter zien. Zorg in elk geval dat het gesprek op gang komt!